انرژی یکی از عوامل مهم برای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها است. با افزایش جمعیت و تقاضای انرژی، منابع انرژی فسیلی مانند نفت، گاز و زغال سنگ رو به کمبود می‌روند و هزینه‌های تولید و مصرف آن‌ها افزایش می‌یابد. علاوه بر این، استفاده از این منابع انرژی باعث انتشار گازهای گلخانه‌ای و آلودگی محیط زیست می‌شود که تهدیدی جدی برای سلامت انسان‌ها و زندگی بر روی زمین است.بنابراین:
بهینه سازی مصرف انرژی یکی از راه‌های مهم برای کاهش هزینه‌ها، افزایش کارایی، حفظ منابع و محیط زیست است.
بهینه سازی مصرف انرژی به معنای استفاده از حداقل میزان انرژی برای انجام یک فعالیت یا تولید یک محصول است. بهینه سازی مصرف انرژی می‌تواند در همه بخش‌های مصرف کننده انرژی اعم از خانگی، تجاری، صنعتی و حمل و نقل انجام شود. اما در این مقاله، ما به بررسی بهینه سازی مصرف انرژی در بخش ساختمان و صنعت می‌پردازیم. این بخش‌ها حدود ۷۰ درصد از مصرف انرژی کشور را به خود اختصاص داده‌اند. لزوم بهینه سازی مصرف انرژی در این بخش‌ها بیش از پیش مشخص می‌شود.
فواید بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان و صنعت
بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان و صنعت دارای فواید متعددی است که می‌توان آن‌ها را به دسته‌های زیر تقسیم کرد:
- اقتصادی: بهینه سازی مصرف انرژی باعث کاهش هزینه‌های سوخت و برق و افزایش سودآوری می‌شود. برای مثال، یک مطالعه نشان داده است که بهینه سازی مصرف انرژی در صنعت فولاد ایران می‌تواند باعث کاهش ۱۵ درصدی هزینه‌های انرژی و افزایش ۱۰ درصدی سودآوری شود. همچنین، بهینه سازی مصرف انرژی می‌تواند باعث افزایش ارزش املاک و مستغلات شود. برای مثال، ساختمان‌های سبز که دارای استانداردهای بهینه سازی مصرف انرژی هستند، می‌توانند ۳۰ درصد بیشتر از ساختمان‌های معمولی ارزش داشته باشند. بهینه سازی مصرف انرژی در بخش خانگی ایران می‌تواند باعث کاهش ۱۰ درصدی مصرف گاز طبیعی و کاهش ۵ درصدی واردات گاز شود.
- زیست محیطی: بهینه سازی مصرف انرژی باعث کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و کاهش آلودگی هوا می‌شود. برای مثال، بهینه سازی مصرف انرژی در صنعت سیمان ایران می‌تواند باعث کاهش ۱۰ میلیون تن از انتشار دی‌اکسید کربن در سال شود. همچنین، بهینه سازی مصرف انرژی می‌تواند باعث حفظ منابع انرژی و کاهش وابستگی به منابع خارجی شود.
- فنی و کیفی: بهینه سازی مصرف انرژی باعث افزایش بازده و کیفیت تولید و خدمات می‌شود. بهینه سازی مصرف انرژی در صنایع نساجی می‌تواند باعث افزایش ۲۰ درصدی کارایی ماشین‌آلات و کاهش ۱۰ درصدی نوسانات کیفی محصولات شود. همچنین، بهینه سازی مصرف انرژی می‌تواند باعث افزایش رضایتمندی مشتریان و کارکنان شود.
روش‌های بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان و صنعت
برای بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان و صنعت، می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- انجام آزمون‌ها و اندازه‌گیری‌های لازم برای شناسایی میزان مصرف انرژی و پتانسیل صرفه‌جویی در ساختمان و صنعت: این روش به ما کمک می‌کند که بدانیم که چه مقدار انرژی در هر فعالیت یا تولید مصرف می‌شود و چه مقدار می‌توان آن را کاهش داد. برای انجام این روش، می‌توان از ابزارهای اندازه‌گیری مانند کنتورها، سنسورها، ترمومترها و آنالیزورها استفاده کرد.
- انتخاب و استفاده از تجهیزات و مواد با کارایی بالا و مصرف پایین انرژی: این روش به ما کمک می‌کند که با استفاده از تجهیزات و موادی که نیاز به کمترین میزان انرژی برای کار کردن دارند، مصرف انرژی را کاهش دهیم. برای انجام این روش، می‌توان از تجهیزات و موادی که دارای استانداردها و برچسب‌های انرژی هستند، استفاده کرد. برای مثال استفاده از لامپ‌های کم مصرف، دستگاه‌های صنعتی و خانگی با راندمان بالا و درجه مصرف انرژی بهتر، پنجره‌های دوجداره و عایق‌های حرارتی در صنعت و ساختمان
- اجرای اصلاحات و بهسازی‌های فنی و مهندسی در سیستم‌های تولید، انتقال و مصرف انرژی: این روش به ما کمک می‌کند که با اجرای تغییرات و بهبودهایی در طراحی، نصب و نگهداری سیستم‌های انرژی، مصرف انرژی را کاهش دهیم. برای انجام این روش، می‌توان از روش‌هایی مانند بازیابی حرارت، کنترل متغیر سرعت، کنترل هوشمند و بهینه سازی فرآیندها استفاده کرد.
- اعمال استانداردها و مقررات ملی و بین‌المللی در زمینه بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان و صنعت: این روش به ما کمک می‌کند که با تعیین و اجرای قوانین و معیارهایی برای کنترل و نظارت بر مصرف انرژی، مصرف انرژی را کاهش دهیم. برای انجام این روش، می‌توان از استانداردها و مقرراتی مانند قانون حفاظت از محیط زیست، قانون بهره‌وری انرژی، قانون تشویق به ساخت ساختمان‌های سبز و پروتکل کیوتو استفاده کرد.
